Strona główna » Blog » Intercyza w trakcie małżeństwa

Intercyza w trakcie małżeństwa

Intercyza krok po kroku.

W trakcie małżeństwa pomiędzy małżonkami obowiązuje ustrój wspólności majątkowej. Oznacza to, że, co do zasady, wszystkie składniki majątkowe nabyte w trakcie małżeństwa stanowią wspólną własność obojga małżonków.

Czy są wyjątki od tej zasady? Tak, kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje między innymi, że przedmioty majątkowe nabyte w drodze darowizny wchodzą w skład majątku osobistego obdarowanego małżonka. Podobnie rzecz ma się w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia (spadku).

Czasem z uwagi na różne okoliczności warto zastanowić się, czy w trakcie trwania małżeństwa nie ustanowić intercyzy – tj. zawrzeć umowy majątkowej małżeńskiej pomiędzy małżonkami, która znosi wspólność majątkową małżeńską i ustanawia odrębność majątkową pomiędzy nimi. Skutkiem tego, co do zasady, jest powstanie dwóch majątków osobistych małżonków – majątku osobistego żony oraz majątku osobistego męża.

Jak zawrzeć intercyzę?

Intercyza jest umową pomiędzy małżonkami, która wymaga formy aktu notarialnego. Trzeba podkreślić, że intercyza bez zachowania formy aktu notarialnego jest nieważna i nie wywołuje jakichkolwiek skutków prawnych. Tym samym nie można zawrzeć intercyzy w zwykłej formie pisemnej. Zatem małżonkowie w celu zawarcia intercyzy muszą udać się do notariusza. Warto zaznaczyć, że intercyza może zostać zawarta przed zawarciem małżeństwa. W takim wypadku małżeńska wspólność majątkowa pomiędzy małżonkami w ogóle nie powstanie.

Przykład:

Anna i Marcin 4 maja chcą zawrzeć małżeństwo. Marcin jest przedsiębiorcą, który prowadzi działalność gospodarczą obarczoną dużym ryzykiem a Anna chciałaby mieć pewność, że to ryzyko nie będzie miało wpływu na nią w trakcie trwania małżeństwa. W tym celu 3 maja Anna i Marcin udają się do notariusza i zawierają tam intercyzę ustanawiającą pomiędzy nimi z chwilą zawarcia małżeństwa odrębność majątkową. Wskutek tego każde z nich w trakcie małżeństwa będzie miało odrębny majątek osobisty, do którego będą wchodziły dochody osiągnięte przez danego małżonka.

Koszt intercyzy

Koszt intercyzy zależy od tego kiedy jest zawierana. Jeśli intercyza zawierana jest przed ślubem z reguły jej koszt wyniesie 400,00 złotych netto plus podatek VAT w wysokości 23%. Jeśli intercyza zawierana będzie już po ślubie, w trakcie małżeństwa, to koszt jej sporządzenia będzie zależał od łącznej wartości majątku, którego ma dotyczyć intercyza. Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej np. przy majątku o wartości powyżej 60 tys.  zł. do 1 mln zł. koszt opłat notarialnych może wynieść 1.010,00 zł. plus 0,4% od nadwyżki powyżej 60 tys. zł. Jednak szczegółowe informacji w tym zakresie najlepiej uzyskać u notariusza

Jakie są rodzaje intercyzy?

W niniejszym artykule omawiane są dwa rodzaje intercyzy – rozdzielność majątkowa oraz rozdzielność z wyrównaniem dorobku. Obok nich są jeszcze możliwe dwa rodzaje intercyzy – rozszerzona wspólność majątkowa oraz ograniczona wspólność majątkowa. W związku jednak z potocznym rozumieniem intercyzy, jako odnoszącej się do ustanowienia rozdzielności majątkowej, nie zostaną one omówione.

Intercyza – rozdzielność majątkowa

Klasyczna intercyza polega na ustanowieniu rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami. Powstają wtedy dwa odrębne majątki osobiste każdego z małżonków, męża i żony. Trzeba zaznaczyć natomiast, że intercyza nie określa, co się dzieje z dotychczas zebranym w trakcie małżeństwa majątkiem wspólnym. Warto w takiej sytuacji dokonać jego podziału, wskazując co konkretnie przypadnie dla danego małżonka. Przy czym będzie to odrębna umowa, co zostanie opisane poniżej.

Każdy z małżonków samodzielnie zarządza swoim majątkiem, co oznacza, że może swobodnie rozporządzać jego składnikami, na przykład w drodze ich sprzedaży lub dokonania darowizny. Czyli żona będzie mogła zbyć nieruchomość wchodzącą w skład jej majątku odrębnego bez zgody męża i będzie to czynność w pełni skuteczna. To samo będzie dotyczyć zaciągania zobowiązań dotyczących majątku odrębnego, tutaj też małżonek będzie mógł zaciągać zobowiązania bez zgody drugiego małżonka.

Przykład:

Mąż Jacek może wyrazić zgody na ustanowienie hipoteki na należącej do jego majątku osobistego nieruchomości położonej w urokliwej wsi Lubieżno bez zgody swojej żony Marianny, jeśli obowiązuje pomiędzy nimi ustrój rozdzielności majątkowej. W przypadku gdyby pomiędzy małżonkami obowiązywała wspólność majątkowa małżeńska na ustanowienie hipoteki na tej nieruchomości potrzebna byłaby zgoda żony.

Małżonkowie, pod warunkiem wspólnego pożycia, mogą jednak się wzajemnie reprezentować w razie przemijającej przeszkody (np. kiedy z powodu choroby jeden z małżonków nie może dokonać określonej czynności) przy czynnościach zwykłego zarządu. Małżonek może też działając w ramach zwykłego zarządu pobierać należności za drugiego małżonka, chyba że ten się temu sprzeciwi. W praktyce oznacza to możliwość odbioru przez małżonka wynagrodzenia za pracę lub innych należności dla drugiego małżonka, na przykład z tytułu prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Intercyza – Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków

Jest to specjalny rodzaj intercyzy, gdzie małżonkowie ustanawiają rozdzielność majątkową połączoną z zasadą, że ich dorobek po ustaniu tej intercyzy zostanie wyrównany.

Dorobkiem każdego z małżonków jest wzrost wartości jego majątku po zawarciu umowy majątkowej. Intercyza polegająca na rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków polega na tym, że po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonek, którego dorobek jest mniejszy niż dorobek drugiego małżonka, może żądać wyrównania dorobków przez zapłatę lub przeniesienie prawa.

Tym samym różnica pomiędzy intercyzą polegającą na ustanowieniu rozdzielności majątkowej pojawia się dopiero z chwilą ustania rozdzielności majątkowej, co następuje z reguły z chwilą ustania małżeństwa. Powstaje wtedy obowiązek wyrównania dorobków.

Przykład:

Pani Janina i pan Waldemar zawarli umowę rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków. W trakcie trwania małżeństwa pani Janina zwiększyła swój majątek („dorobiła się”) do kwoty 300 tys. zł. a pan Waldemar zwiększył swój majątek do kwoty 500 tys. zł. W momencie ustania zawartej pomiędzy nimi intercyzy nastąpi wyrównanie dorobków, co oznacza, że pani Janina będzie mogła domagać się od pana Waldemara kwoty 100 tys. zł., by ich dorobki się wyrównały (do 400 tys. zł. każdy).

Warto dodać, że w razie śmierci jednego z małżonków, wyrównanie dorobków następuje między jego spadkobiercami a małżonkiem pozostałym przy życiu.

Intercyza a kredyt

Jeśli małżonkowie przed zawarciem intercyzy zawarli kredyt bankowy, gdzie oboje są kredytobiorcami, to dalej oboje ponoszą odpowiedzialność za jego spłatę. Analogiczna sytuacja miałaby miejsce w przypadku rozwodu, nie ma to wpływu na ich odpowiedzialność za spłatę wspólnie zaciągniętych zobowiązań. W takim wypadku najlepszym wyjściem jest negocjowanie z bankiem w celu zwolnienia z odpowiedzialności jednego z małżonków, np. temu, który wskutek podziału majątku przestaje być współwłaścicielem nieruchomości, która została nabyta przez małżonków ze środków pieniężnych pochodzących z kredytu. W takim wypadku w razie wyrażenia zgody przez bank sprawę załatwi podpisanie aneksu do umowy kredytowej, należy jednak przygotować się na to, że dla banku najważniejsze jest zabezpieczenie udzielonego kredytu i może odmówić takiej zgody. W takim wypadku małżonkowie mogą rozważyć wzięcie kredytu jedynie przez małżonka, który przejął nieruchomość w celu spłaty poprzednio zaciągniętego kredytu.

Czy intercyza może zostać zmieniona lub rozwiązana ?

Jeśli zmienią się okoliczności, które spowodowały powstanie intercyzy małżonkowie mogą dokonać jej zmiany lub rozwiązania. W takim wypadku małżonkowie mogą powrócić do wspólności majątkowej.

Intercyza a zadłużenie małżonka (małżonków).

Intercyza ( i podział majątku) a wierzyciele.

Często zdarza się, że małżonkowie zawierają intercyzę w trakcie małżeństwa z uwagi na istniejące zadłużenie jednego z nich. W takim wypadku należy pamiętać, że intercyza a podział majątku wspólnego są dwiema różnymi, choć powiązanymi zwykle ze sobą, umowami, co nadmieniono już wyżej.

Intercyza ustanawia rozdzielność majątkową i nie dzieli już istniejącego majątku wspólnego. Do tego konieczne jest zawarcie drugiej umowy o podział majątku wspólnego, gdzie małżonkowie szczegółowo go opisując, wskazują, które składniki majątku przypadną dla każdego z nich. Jeżeli w skład dzielonego majątku wspólnego wchodzi nieruchomość, do jej zawarcia wymagana będzie forma aktu notarialnego.

W przypadku umowy o podział majątku wspólnego wierzyciel, którego wierzytelność istniała w dacie zawarcia tej umowy może żądać przed sądem uznania zawartej umowy za bezskuteczną w stosunku do niego, jako dokonanej z zamiarem pokrzywdzenia wierzyciela. Co to oznacza? W takim przypadku wierzyciel, gdy sąd uzna jego racje, będzie mógł prowadzić egzekucje z przedmiotów majątkowych, które na podstawie umowy intercyzy weszły w skład majątku drugiego małżonka. Z takim żądaniem wierzyciel może wystąpić do pięciu lat licząc od daty zawarcia umowy o podział majątku w ramach tzw. skargi pauliańskiej.

W zakresie intercyzy małżonkowie mogą powoływać się względem innych osób na jej zawarcie tylko wtedy, gdy zawarcie przez nich umowy majątkowej oraz jej rodzaj były tym osobom wiadome. Ciężar udowodnienia tego spoczywa na małżonkach a nie na wierzycielu, co jest bardzo istotne w przypadku prowadzenia postępowania sądowego w tej sprawie. Dlatego w tym wypadku warto rozważyć ustanowienie rozdzielności majątkowej w drodze orzeczenia sądowego, bo w takim wypadku ustanie wspólności majątkowej jest skuteczne wobec wierzycieli, nawet jeśli nie zostali oni poinformowani o tym fakcie przez dłużnika.

Przykład:

Pani Zofia wystąpiła do sądu o ustanowienie rozdzielności majątkowej w ramach jej małżeństwa z Panem Żdzisławem z ważnych powodów w postaci uzależnienia Pana Zdzisława od hazardu i kompulsywnego w związku z tym uzależnieniem zaciągania kredytów i pożyczek bez jej wiedzy i zgody. Jeśli Pani Zofia uzyska w sądzie rozdzielność majątkową, to będzie ona skuteczna wobec wszystkich przyszłych wierzycieli Pana Zdzisława niezależnie od tego, czy będą wiedzieli o orzeczeniu sądu czy nie.

Jeżeli ten artykuł Ci się spodobał lub pomógł prosimy o polubienie naszej strony w serwisie Facebook.

Jeśli masz pytania lub potrzebujesz pomocy prawnej, napisz do nas: biuro@prawo-krakow.pl

NASZE SPECJALIZACJE

Niniejszy artykuł nie stanowi porady prawnej. Nie należy podejmować na podstawie zawartych w nim informacji jakichkolwiek działań bez zasięgnięcia uprzedniej porady prawnej udzielonej na podstawie konkretnego stanu faktycznego. Artykuł uwzględnia stan prawny na dzień jego sporządzenia.